میزگرد علمی تخصصی «حوزه مطالعات زنان با رویکرد قرآنی» امروز دوشنبه ۱۴ شهریور در نخستین روز رویداد پژوهشی جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها به همت معاونت پژوهش این مؤسسه علمی حوزوی برگزار شد.
خانم طاهره ماهروزاده مدیر گروه علمی پژوهشی قرآن و حدیث پژوهشگاه مطالعات اسلامی جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها، دبیر علمی این میزگرد است و خانم ریحانه حقانی، معاون پژوهش جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها، خانم سکینه آخوند، استاد جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها و خانم مواهب الخطیب استاد حوزه و دانشگاه به عنوان ارائه دهندگان این میزگرد تخصصی حضور دارند.
در این میزگرد، خانم ماهروزاده با اشاره به اینکه الگوی زن تراز انقلاب اسلامی به تعبیر رهبر معظم انقلاب مدظله العالی، الگوی نه شرقی و نه غربی بلکه الگوی سوم زن مسلمان است.
وی بیان داشت: در این میزگرد تخصصی سه محور مد نظر است، از جمله «تأثیر زنان در فرهنگ سازی و تغییر فرهنگی در جامعه با رویکرد قرآنی، «تأثیر نگرش‌های مختلف دینی در تببین جایگاه اجتماعی زنان» و «تأثیر آداب و رسوم‌های اجتماعی در جوامع درتعیین نقش‌های زنان» مورد تبیین قرار می‌گیرد.
تأثیر نگرش‌های مختلف دینی در تببین جایگاه اجتماعی زنان
خانم حقانی با اشاره به تأثیر نگرش‌های مختلف دینی در تببین جایگاه اجتماعی زنان، عنوان کرد: ما سه رکن اساسی «خود»، «دیگری» و «رابطه خود و دیگری» برای حضور اجتماعی بانوان داریم که باید هر سه در کنار هم باشد، در غیر این صورت آسیب زا است.
معاون پژوهش جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها افزود: اگر فقط محوریت «خود» مورد توجه قرار گیرد و زن فقط به خاطر خود در اجتماع حضور داشته باشد، باعث تفکر فمنیستی می‌شود و بحث حیا و عفت مورد غفلت قرار می‌گیرد؛ حال اگر زن به خاطر دیگران در جامعه حضور داشته باشد، زن به خاطر همرنگ شدن با جامعه، شخصیت مستقل خود را از دست می‌دهد و ابزاری در دست دیگران می‌شود و باعث انفعال در زن می‌شود.
حقانی تصریح کرد: اگر حضور بانوان فقط به محوریت «ارتباط با دیگران» توجه داشته باشد و فقط به خاطر ارتباط با دیگران در اجتماع حضور پیدا کند، آسیب زا است و نمی تواند به اهداف عالیه برای زن تراز انقلاب دست پیدا کند.
وی بیان داشت: اگر زن در حضور اجتماعی با حفظ اصالت وجودی و توجه به زن تراز انقلاب ایفای نقش کند و سه رکن را با هم داشته باشد و به آسیب‌ها هم توجه کند، می‌تواند تأثیرگذار باشد.
معاون پژوهش جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها با اشاره به جایگاه متعالی زن در نگاه اسلام، عنوان کرد: وقتی نگاه متعالی اسلام به نقش اجتماعی زن را می‌بینیم، از نگاه اسلام حضور اجتماعی بانوان با توجه به الزامات و آسیب‌ها هیچ اشکالی ندارد.
حقانی در ادامه به دیدگاه ادیان مختلف به جایگاه اجتماعی زنان اشاره کرد و اظهار داشت: اسلام به عنوان دین کامل بر خلاف دیگر ادیان، زن و مرد را از نظر خلقت، انسانیت، استعدادهای انسانی و غیره یکسان می‌داند و در مالکیت و حق وصیت و حضور اجتماعی هم یکسان و مساوی هستند.
وی تصریح کرد: زن و مرد تنها به جهت سیرت وجودی و ویژگی‌های فردی با هم تفاوت دارند، بنابراین به خاطر وظایف و شئونی که برای زن و مرد وجود دارد، احکام زن و مرد متفاوت است که این تفاوت حقوق و احکام، لازمه عدالت است.
معاون پژوهش جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها بیان داشت: نگاه اسلام به جایگاه اجتماعی زن مبتنی بر بینش و مبانی درستی است که بدون انحراف به ما رسیده است و زن در اجتماع می‌تواند نقش مؤثری داشته باشد.
تأثیر آداب و رسوم اجتماعی در جوامع درتعیین نقش‌های زنان
خانم آخوند نیز با اشاره به تأثیر آداب و رسوم اجتماعی در جوامع در تعیین نقش‌های زنان، به مفهوم آداب و رسوم اجتماعی اشاره کرد و اظهار داشت: یکی از شاخصه‌های فرهنگ، آداب و رسوم است و ارتباط تنگاتنگی بین آداب و رسوم و فرهنگ وجود دارد.
استاد جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها با اشاره به نقش زن در جامعه، عنوان کرد: نیمی از جمعیت انسان‌ها و هر جامعه را زن تشکیل داده است، بنابراین زن در اجتماع، جایگاه خاصی دارد و در جامعه باید کارکردها و نقش‌های خاصی را ایفا کند.
آخوند با اشاره به نقش فردی و اجتماعی زن در جامعه، افزود: نقش مادری و همسری یک زن بالاترین و مهم ترین نقش زن در جامعه است و در کنار این دو نقش، می‌تواند نقش‌های دیگری پابه‌پای مردان داشته باشد.
وی در ادامه یادآور شد: آداب و رسوم گاهی مثبت و گاهی منفی هستند، آداب و رسوم مثبت مانند دیدوبازدید یا صله رحم، هدیه دادن و غیره باعث ایجاد ارتباط بین مردم می‌شود و تأثیر مثبت در جامعه دارد، اما برخی آداب و رسوم سبب تنزل در جامعه شده و سیر قهقرایی را برای انسان به دنبال دارد.
استاد جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها تصریح کرد: متأسفانه امروز آداب و رسوم و فرهنگ‌هایی در جامعه حاکم شده که زن مسلمان را به سمت قهقرا می‌کشاند.
وی با اشاره به پیشینه آداب و رسوم در جامعه و تأثیر آداب و رسوم جامعه بر نقش زنان، به عوامل پیدایش آداب و رسوم اشاره کرد و گفت: گاهی آداب و رسوم از طریق تقلید در جامعه حاکم می‌شود، مانند چشم و هم چشمی در ازدواج، تهیه جهیزیه و غیره. گاهی رسم‌هایی را وارد اذهان مردم می‌کنند، مانند شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر» که بسیاری از مردم ما تحت تأثیر این شعار قرار گرفتند و این آداب و رسوم به گونه ای نقش اصلی زن را زیر سؤال برده بود.
آخوند بیان داشت: مهم ترین عامل پیدایش آداب و رسوم و فرهنگی که زن را از نقش خود دور کرده است، تهاجم فرهنگی است که ما در این سالها آثار آن را دیدیم.
وی تصریح کرد: گرچه اصل ورود زنان به اجتماع و اشتغال زنان خوب است، اما با توجه به تبلیغات سوء دشمن و تهاجم فرهنگی و بحث رفاه زدگی که باعث کمرنگ شدن نقش مادری و همسری زنان می‌شود، می‌تواند آسیب زا باشد.
استاد جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها با بیان اینکه زن باید سبب ایجاد آرامش برای همسر و خانواده خود باشد، عنوان کرد: کاهش فرزندآوری و ارتباط عاطفی به دلیل اشتغال زنان، تحت تأثیر آداب و رسومی است که در جامعه حاکم شده است.
وی یادآور شد: یکی از آداب و رسوم، مدیریت بدن است که یکی از بزرگترین مضرات و تهاجم فرهنگی غرب به زن مسلمان است.
تأثیر زنان در فرهنگ سازی و تغییر فرهنگی در جامعه با رویکرد قرآنی
خانم مواهب الخطیب در این میزگرد به تبیین تأثیر زنان در فرهنگ سازی و تغییر فرهنگی در جامعه با رویکرد قرآنی پرداخت و اظهار داشت: شاید این سوال مطرح شود که آیا زنان در فرهنگسازی و تغییر فرهنگ تأثیرداشته اند یا نه؟.
مدرس حوزه و دانشگاه به تأثیر زنان پژوهشگر در ایجاد جریان‌ها و نظریه پردازی‌های مختلف اشاره کرد و با بیان اینکه شیوه فهم ما از دین بر فرهنگسازی زنان تأثیر دارد، گفت: ما زنان پژوهشگری داریم که وارد نص قرآنی می‌شوند و در بحث قوامیت و نقش و جایگاه زنان ورود کردند.
مواهب الخطیب بیان داشت: امروز جریان‌هایی وجود دارد که برخی زنان پژوهشگر، تفسیر زنانه از قرآن کریم را مطرح می‌کنند و در بحث قانون گذاری‌ها و نقش و جایگاه زنان در جامعه نظریه پردازی می‌کنند و تأثیرگذار هستند.
وی تصریح کرد: زنان می‌توانند در جامعه فرهنگ‌ساز باشند و با مبانی اسلامی می‌توانند در جایگاه اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، فرهنگ سازی کنند.
نظرات